عمل نصب و اضافه کردن امکانات گزارش گیری ابزار JasperReports به برنامه های کاربردی جاوا، بسیار ساده و راحت می باشد. شما می تواند قابلیت های این ابزار را به برنامه های خود چه در سمت سرور و چه در سمت کلاینت به سادگی اضافه نمایید. برای انجام این کار، کافیست مراحل زیر را به ترتیب انجام دهید.
ابتدا به آدرس http://www.sourceforge.net/projects/jasperreports/files مراجعه کرده و روی لینک مربوط به جدیدترین نسخه این ابزار کلیک نمایید. در این مقاله فرض بر آن است که ابزار JasperReports 3.5.3 جدیدترین نسخه می باشد.
از بین لینک های موجود روی لینک jasperreports-3.5.3-project.zip کلیک کنید. بعد از دانلود فایل آن را در یک پوشه به انتخاب خودتان Extract نمایید. اکنون پوشه jasperreports-3.5.3 که شامل فایل ها و دایرکتوریهای زیر است را مشاهده می نمایید.
محتویات پوشه های موجود در این مسیر عبارتند از:
build «« : این دایرکتوری شامل فایل های کامپایل شده کلاس JasperReports است.
demo «« : این دایرکتوری شامل مثال های متنوعی در باره ویژگی های مختلف کارکرد JasperReports می باشد.
dist «« : این دایرکتوری حاوی یک فایل JAR می باشد که این فایل شامل کتابخانه JasperReports است. این فایل JAR باید به CLASSPATH اضافه شود تا بتوان از مزایای JasperReports استفاده کرد.
docs «« : این دایرکتوری شامل یک کپی محلی از وب سایت JasperReports است.
lib «« : این دایرکتوری شامل همه کتابخانه های مورد نیاز برای ایجاد JasperReports و استفاده از آن در برنامه های جاوا می باشد.
src «« : این دایرکتوری حاوی JasperReports Source Code است.
نکته ی بسیار مهم : اطمینان حاصل کنید که مسیر کامپایلر جاوا یا javac در PATH Environment Variable شما قرار گرفته باشد.
پس از انجام مراحل بالا، حال نوبت به تنظیمات محیط NetBeans می رسد. برای انجام این تنظیمات مراحل زیر را انجام دهید:
1- محیط NetBeans را باز کنید.
2- Tools » Libraries را انتخاب کرده تا پنجره Library Manager باز شود.
3- New Library را کلیک کرده و در آن مقدار JasperReports-3.5.3 را در فیلد Library Name تایپ کنید. در قسمت Library Type عبارت
Class Libraries را انتخاب کنید
4- در تب Classpath فایل jasperreports-3.5.3.jar را از دایرکتوری dist و تمام فایل jar را از دایرکتوری lib، اضافه کنید.
5- در تب Sources ، دایرکتوری src را اضافه کنید.
با انجام مراحل فوق محیط NetBeans آماده تولید گزارش به کمک ابزار JasperReports می باشد.
در سال 2001 فردی با نام Teodor Danciu روی پروژه ای که نیازمند ابزارهای گزارش گیری بود، شروع به فعالیت کرد و نتیجه این تحقیقات سبب معرفی ابزاری با نام JasperReports گردید.
در آن زمان بروز مشکل بالا بودن هزینه توسعه پروژه نرم افزاری، سبب متوقف شدن آن گردید. با این وجود او کار روی JasperReports را در اوقات فراغتش آغاز کرد. سرانجام او پروژه ی خود را در سپتامبر 2001 در سایت http://sourceforge.net ثبت کرد. مدتی بعد، (با وجود اینکه او هنوز هیچ کدی از محصول خود را منتشر نکرده بود) email هایی را از کاربران علاقه مند به JasperReports دریافت نمود.
نسخه ی 0.1.5 JasperReports در نوامبر 2001 منتشر شد. از آن پس JasperReports محبوب شد و هنوز هم یکی از محبوب ترین ابزارهای گزارشگیری جاوا میباشد. سپس در April سال 2005 شرکت JasperSoft ( توسعه دهنده ابزارهای مانند iReport Visual Designer) تصمیم به پشتیبانی همه جانبه از این ابزار گرفت و با بستن یک قرارداد همکاری با Teodor Danciu از آن تاریخ به بعد توسعه JasperReports را از طرف شرکت فوق صورت می پذیرد. شرکت مذکور در ادامه حدود 8 میلیون دلار روی JasperReports سرمایه گذاری نمود. با توجه به آمارهای ارائه شده توسط شرکت JasperSoft در هر ماه حدود 20000 بار ابزار JasperReports دانلود می شود.
JasperReports چیست؟
JasperReports یک ابزار قوی گزارش گیری می باشد که توسط زبان جاوا پیاده سازی شده است و در واقع متشکل از تعدادی کتابخانه جاوا و بصورت کد باز یا open source می باشند. هدف از تولید این ابزار آن است که توسعه دهندگان جاوا قادر به اضافه کردن قابلیت های گزارش گیری در برنامه های خود گردند. به دلیلاینکه JasperReports یک ابزار مستقل نیست، نمیتواند به تنهایی نصب شود، ولی با معرفی مسیر قرارگیری کتابخانه JasperReports در CLASSPATH می توان از آن در برنامه های خود استفاده نمود.
در آغاز کار JasperReports برای اضافه کردن قابلیت های گزارش گیری به برنامه های مبتنی بر وب (ایجاد شده با تکنولوژی Servlet API) استفاده می شود، ولی هیچگونه وابستگی به Servlet API یا هر کتابخانه Java EE ندارد و به هیچ وجه به برنامههای وب محدود نمیشود. JasperReports چیزی نیست جز یک کتابخانه جاوا که دارای یک رابط برنامه نویسی کاربر برای آسان کردن توانایی تولید گزارشها از هر نوع در Java Application ها می باشد. JasperReports نیاز به 1.3 JDK یا نسخه ی جدیدتر آن دارد تا بتواند برنامه هایی که شامل کلاس های JasperReports هستند را بطور موفقیت آمیز کامپایل کند و همچنین نیاز به Java Runtime Environment 1.3 یا نسخه ی جدید تر آن دارد تا بتواند این برنامه ها را به طور موفقیت آمیز اجرا نماید.
این ابزار نرم افزاری که در واقع همان زبان جاوا بود، در ابتدا با نام Oak (بلوط) نام گذاری شد. علت این نام گذاری وجود درختان بلوط در محوطه اطراف ساختمان محل کار اعضای تیم Green بود. تعداد اعضای تیم در آن زمان 16 نفر بود که شاخص ترین آنها James Gosling , Bil Joy , Patrick Naughton بودند.
پس از تکمیل پروژه، مشکل بزرگی بر سر راه اعضای تیم قرار گرفت. این مشکل آن بود که گروه فوق با وجود ایجاد یک تکنولوژی جدید قادر به همسو کردن بازار با اهداف خود نبودند و در نتیجه فروش محصولشان با موفقیت همراه نبود. در این زمان (حدود 1993) شرکت Sun حدود 70 کارمند داشت. این مشکل سبب شد تا اعضای تیم و بخصوص James Gosling به فکر فرو روند که محصولی با ویژگی های Oak به چه کاری خواهد آمد؟
James Gosling
از ویژگی های Oak می توان به موارد زیر اشاره نمود:
Platform independent
Reliability
run media content on internet (a network with different divices)
…
پس از مدتی تحقیق و بررسی، اعضای گروه فهمیدند که با ورود به عرصه اینترنت و به کارگیری تکنولوژی ابداعی خود، به موفقیت خواهند رسید. زیرا اینترنت در آن زمان به تازگی جایگاه ویژه خود را در بین کاربران عمومی باز کرده بود و روز به روز استفاده از آن عمومی تر می شد. (از تولد اینترنت تا آن زمان حدود 20 سال می گذشت.)
Gosling در این زمینه می گوید:
"همهی چیزی که ما بدنبال آن بودیم، ایجاد امکانی جهت توزیع و اجرای برنامه ها تحت اینترنت بود."
اینترنت شبکه ای از کامپیوتر های مختلف از لحاظ سخت افزار و سیستم عامل می باشد.
سرانجام شرکت Sun در سال 1994 یک مرورگر اینترنتی با نام HotJava که توانایی اجرای apple های جاوا را داشت، بوجود آورد. (appletها، برنامه هایی هستند که توسط مرورگر اینترنت قابل اجرا می باشند)
نکته قابل توجه دیگر آن است که Oak حدودا در همین زمان به Java تغییر نام داد. انتخاب این نام نیز از بین یک سری کلمات منتخب و بصورت تصادفی صورت پذیرفت.
حرکت دیگری که Gosling و گروهش جهت توسعه محصول خود انجام دادند آن بود که کد جاوا را بصورت رایگان در اینترنت قرار دادند. این امر بخاطر رسیدن به دو هدف زیر صورت پذیرفت:
انتشار سریع جاوا
بررسی کد فوق توسط کارشناسان سرتاسر دنیا و رفع معایب موجود در آن.
سپس در سال 1995 اولین نسخه از زبان برنامه سازی جاوا (Java 1.0) در اختیار برنامه نویسان قرار گرفت. جاوا از لحاظ syntax شبیه زبانهای قدرتمند C وC++ می باشد. این زبان تمامی ویژگی های شیءگرایی C++ را نیز در خود مورد استفاده قرار داده است. این نکته نیز خود یکی از دلایل محبوبیت و پیشرفت سریعتر جاوا محسوب می شود.
زیرا زبانهای C و C++ جزء محبوب ترین و قوی ترین زبانهای موجود محسوب می شوند و برنامه نویسان زیادی با این دو زبان چه در گذشته و چه امروزه آشنا می باشند. از این رو Gosling و گروهش برای یادگیری راحتتر و در نتیجه ترویج زبان خود در بین برنامه نویسان و همچنین قدرتمند نمودن محصول خود از ویژگی های مفید این دو زبان استفاده نمود.
علاوه بر دو زبان فوق، جاوا از خصوصیات زبان های دیگری مانند Smalltalk نیز استفاده نموده است.
با ورود نسخه اول زبان برنامه سازی جاوا و سپس نسخه های دیگ آن در سالهای بعد، این ابزار به سمت فعالیت هایی مانند موارد زیر سوق پیدا نمود:
On Line web stores
Transactions Processing
Database Interfaces
Small platform such as cell phones, PDA,Smart Cards
…
شعار Goslingپس از ارائه اولین نسخه جاوا این بود که :
“Write Once, Run Anywhere”
این شعار بیان کننده این مفهوم است که اگر برنامه مورد نظر خود را با زبان جاوا پیاده سازی نمایید (در هر محیطی که خواستید مانند ویندوز، لینوکس و ...) می توانید آنرا بدون تغییر، در سایر محیط ها اجرا کنید.
پنج هدف اصلی در زمان پیاده سازی جاو در نظر گرفته شده است:
از متدولوژی شیءگرایی در این زبان بطور کامل استفاده شود.
قابلیت اجرای برنامه های یکسان در سیستم عامل های مختلف
پشتیبانی از ویژگی های شبکه های کامپیوتری
اجرای راه دور برنامه ها بصورت کاملا امن
کاربرد راحت و ساده زبان به کمک انتخاب اجزاء مفید سایر زبانهای شیءگرا و استفاده از آن در جاوا (الگوبرداری)
اکنون با دانستن اهداف اصلی جاوا و تاریخچه آن، ممکن است سئوالی در ذهن خوانند این مقاله بوجود آید که چرا لوگوی مربوط به زبان برنامه سازی جاوا عکس یک فنجان قهوه است؟
جواب این سئوال بسیار ساده می باشد. علت انتخاب این لوگو آن است که گروه Gosling و خود او به قهوه بسیار علاقه مند می باشند. به همین خاطر لوگوی محصول خود را یک فنجان قهوه در نظر گرفته اند.